Moeilijk

‘In de voorgaande periode was het namelijk makkelijker voor waterschappen om investeringen in fysieke projecten, het zogenaamde stenen stapelen, gefinancierd te krijgen met Europees geld’, vertelt Smeets. In de huidige periode, die van 2014 tot 2021 duurt, ligt de nadruk veel meer op innovatie. ‘Waterschappen hebben het moeilijk gehad met deze overgang. Maar we zien dat ze een inhaalslag aan het maken zijn in de benutting van EU-programma’s.’

Aan kop

Hollands Noorderkwartier staat aan kop met 26,7 miljoen euro sinds 2014, gevolgd door Zuiderzeeland met 12,5 miljoen en Vechtstromen met 9,7 miljoen. Fryslân staat onderaan, maar het kan zijn dat dit te maken heeft met ontbrekende cijfers (zie uitleg onderaan tabel).

De strijd tegen desinformatie en haat is in de aanloop naar de Europese verkiezingen van 23 mei in Europa door de EU flink opgevoerd. Met platforms als Google, Facebook en Twitter heeft de Europese Commissie afspraken gemaakt over zelfregulering van misleidende boodschappen. Het gaat de Europese Commissie dan vooral om desinformatie waar geld en belangen achter zitten.

Nederland heeft daar ook mee te maken. Onlangs werd bijvoorbeeld bekend dat in 2014 in twee dagen 65.000 tweets over MH17 uit een Russische trollenfabriek kwamen. Doel: verdachtmakingen jegens Rusland te ondermijnen en richting Oekraïense betrokkenheid te versterken.

Ministerie van waarheid

Volgens Jourová kunnen gemeenten een rol spelen in het checken van informatie en het gesprek aangaan met de burger als er sprake is van paniek. Maar ze zegt tegelijk dat ze geen lokaal of nationaal ministerie van waarheid wil. Ook het Comité van de Regio’s – waarin lokale en regionale overheden zitten die het Europees Parlement, de Europese ministerraad en de Europese Commissie adviseren – benadrukt dat er geen censuur moet komen of dat er moet worden getornd aan overtuigingen van mensen. Eurocommissaris Jourová benadrukt dat het met name gaat om desinformatie waarachter veel buitenlands geld en belangen zitten.

Lees meer

Dat concludeert de Werkgroep Lokale Rekenkamers, een speciale door Binnenlandse Zaken ingestelde commissie die onder leiding van burgemeester Ina Adema (Lelystad) onderzoek deed naar het functioneren van rekenkamers. Kleine gemeenten zijn volgens de werkgroep op zoek ‘naar een vorm en werkwijze die past bij de lokale context.’ Een gezamenlijke rekenkamer zou uitkomst kunnen bieden, mits de samenwerkende gemeenten voldoende gemeen hebben qua maatschappelijke opgaven en cultuur. 

Via de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) of een speciale projectgroep Kwaliteitsimpuls lokale rekenkamers zou daarin ondersteuning kunnen worden gegeven. Een andere aanbeveling van de werkgroep is om via die projectgroep Kwaliteitsimpuls lokale rekenkamers de mogelijkheid te geven om gemeenteraden tijdelijk ervaren rekenkameronderzoekers aan te bieden. Die onderzoekers, bijvoorbeeld afkomstig uit een pool binnen de NVRR, kunnen worden ‘ingevlogen’ om eenmalig onderzoek te doen bij wijze van inspiratie en goed voorbeeld.

Die opzet is speciaal bedoeld voor gemeenten met minder actieve of slapende rekenkamers. In de meeste gemeenten functioneert de lokale rekenkamer volgens de werkgroep overigens redelijk, al is verdere versterking en professionalisering wenselijk, bijvoorbeeld als het gaat om de kwaliteit en toegankelijkheid van de onderzoeken of de doorwerking ervan.

Economische versnelling in de regio hapert

De proeftuinenaanpak is onderdeel van het Interbestuurlijk Programma (IBP), de gezamenlijke aanpak van grote maatschappelijke opgaven. Bij de proeftuinen gaat het om een samenwerking tussen gemeenten, provincies en het ­ministerie van Economische Zaken en Klimaat door middel van zogeheten ­regiodeals. Er is voor gekozen om bij die regiodeals te werken met cofinanciering: 50 procent vanuit het rijk en minimaal 5 procent vanuit regio zelf. Vanuit heel Nederland werden voorstellen ingediend voor dergelijke deals met een totale investeringsbereidheid van 1,3 miljard euro – een ruime overschrijding van de 200 miljoen euro cofinanciering die het kabinet beschikbaar had gesteld.

In een overzicht van de stand van zaken klinkt vanuit het VNG-bestuur kritiek door op wat er tot nu toe op het gebied van de regiodeals is bereikt. Het rijk, zo constateert de gemeentekoepel, handelt bij de verdeling van middelen niet volgens de principes van gelijkwaardigheid en ­wederkerigheid: uit 88 aanvragen zijn er 12 gehonoreerd, waarbij de toekenningscriteria niet altijd even helder zijn. 

Lees meer